De naam 'Zwaluwenburg' komt al voor in documenten uit de 13e eeuw.

Het huidige buitenhuis dateert uit 1728. De stijl is barok; sommige kamers, zoals de Pauwenkamer (onderdeel galerie), vertonen nog stucwerk uit de tijd van Louis XV.
Voor meer details van de vroegere geschiedenis verwijzen we graag naar het artikel op Natuurkaart.nl

 

Rekkensche Inrichtingen
In de jaren '40 was het huis Zwaluwenburg in gebruik als onderdeel van de Rekkensche Inrichtingen. Hier werden meisjes en vrouwen met een problematische achtergrond en/of een lichte verstandelijke beperking gehuisvest. Directrice was verpleegkundige Iberta Boerema, die tijdens de oorlogsjaren ook Joodse onderduikers herbergde.Verraad door (vermoedelijk) een van de 'pupillen' leidde tot arrestatie van mevrouw Boerema, gevolgd door een jarenlang verblijf in kamp Amersfoort. Eén van de onderduikers was Louk Israëls, toen nog een kind, die (samen met auteur Coen van Harten) later zijn jeugdherinneringen aan onder meer de Zwaluwenburg vastlegde in zijn boek De Zorg (uitgave Aksant, 2005).
Saillant detail: Geertje Slump (1935-2018), die vanaf 1976 de exposities verzorgde, kwam als kleuter in 1941 op de Zwaluwenburg wonen. Haar vader Hidde Slump (1901-1988) was assistent-beheerder, hovenier en deed ook verder alles wat de hand te doen vond. Van 1943-1945 verbleef de familie Slump echter in Utrecht en Kuinre.
​
KNIL-militairen
Van 1951-1955 fungeerde het hoofdgebouw van de Zwaluwenburg een van de woonoorden voor Molukse KNIL-gezinnen. De heer Slump was inmiddels opnieuw assistent-beheerder en hovenier; hoofdbeheerders waren achtereenvolgens de heren Plomp en Mijnsbergen.
Per gezin kregen de Molukkers een kamer toegewezen. In het galeriegedeelte dat nu als Oude Keuken bekendstaat, bereidden Molukse koks de maaltijden. In de huidige Salon (niet in gebruik als expositieruimte) werd elke zondag een kerkdienst gehouden. Geertje Slump groeide op tussen de Molukse jongeren en zong mee in het kerkkoor.

​

Kunstcentrum

In 1959 kocht het echtpaar Heusdens-Wiersum uit Steenwijk het inmiddels wat verwaarloosde huis, met een bijbehorend stukje bosgrond en het weiland dat tegenover de hoofdingang ligt.
Vanaf 1963 stelden ze het huis gedeeltelijk beschikbaar als galerie. Dit op voorstel van en in samenwerking met twee bevriende kunstenaars, Berry en Janny Brugman-de Vries. Tijdens de eerste 10 à 15 jaar fungeerden de Brugmans als artistiek adviseurs. Overeenkomstig de terminologie van de jaren '60 en '70 sprak men lange tijd van 'Kunstcentrum Zwaluwenburg'.
In 1976 keerde Geertje Slump door privé-omstandigheden terug naar het noordelijk bouwhuis, waar ze haar jeugd had doorgebracht. Vanaf dat moment nam ze geleidelijk samenstelling en inrichting van de exposities over, hierin van 1983-2000 bijgestaan door Freek van den Berg en tot 2018 door Margaretha Coornstra.
 

Op 17 augustus 2018 is Geertje overleden.

 

Afb.: Geertje Slump in sarong en kabaja op het terras van de Zwaluwenburg, 1951.
Foto privécollectie familie Slump.